İnek sütü, dünya genelinde milyonlarca insan tarafından tüketilen temel bir besin kaynağıdır. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, süt proteinlerinin insan sağlığı üzerindeki farklı etkilerini ortaya koymaya başlamıştır. Özellikle A1 ve A2 beta-kazein proteinleri, bu konuda dikkat çeken konulardan biridir. Bu yazıda A1 ve A2 proteinli sütlerin farkları, vücut üzerindeki etkileri ve bu sütlerin tercih edilme nedenleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
A1 ve A2 Proteinleri Nedir?
Sütte bulunan başlıca protein türü “kazein”dir. Kazein proteininin de farklı alt türleri bulunur ve bunlardan biri beta-kazeindir. Beta-kazeinin iki ana genetik varyantı vardır: A1 beta-kazein ve A2 beta-kazein. Bu iki protein, yalnızca tek bir amino asit farkına sahiptir, ancak bu küçük fark sindirim sırasında ortaya çıkan bileşenler üzerinde büyük değişikliklere neden olabilir.
Genetik Farklılık
A2 sütü, genetik olarak eski ırklara (Jersey, Guernsey, Afrika ve Asya inekleri) ait ineklerden elde edilir.
A1 sütü ise genellikle Avrupa kökenli Holstein,simental,montofon ve diğer avrupa ırkı ineklerin sütleridir.
Sindirim ve BCM-7
A1 sütü sindirildiğinde, beta-kazomorfin-7 (BCM-7) adı verilen bir peptid ortaya çıkar. BCM-7, bağırsak hücrelerinden kana geçebilir ve merkezi sinir sistemi ile bağışıklık sistemi üzerinde etkili olabilir. A2 sütünde ise bu peptid oluşmaz ya da çok daha düşük düzeyde oluşur.
Sağlık Üzerindeki Etkileri
1. Sindirim Problemleri
Birçok insan süt içtikten sonra gaz, şişkinlik veya ishal gibi semptomlar yaşar. Bu genellikle laktoz intoleransı olarak düşünülse de bazı vakalarda aslında A1 beta-kazein intoleransı olabilir. Araştırmalar, A2 sütü tüketen bireylerin sindirim şikayetlerinde belirgin azalma yaşadığını göstermektedir.
2. Otoimmün Hastalıklar ve Tip 1 Diyabet
Bazı hayvan ve gözlemsel insan çalışmaları, A1 proteinli sütün tip 1 diyabet riskini artırabileceğini öne sürmektedir. A2 süt tüketen topluluklarda bu hastalığın görülme sıklığı daha düşük bulunmuştur. Ancak bu konuda kesin bilimsel kanıtlar halen sınırlıdır.
3. Kalp Sağlığı
Bazı çalışmalar, A1 sütü tüketiminin LDL kolesterol düzeylerini artırabileceğini ve iltihaplanmayı tetikleyebileceğini göstermiştir. A2 sütünde bu tür etkiler daha az gözlemlenmiştir.
4. Nörolojik Etkiler
BCM-7, merkezi sinir sisteminde opioid benzeri etki gösterdiğinden dolayı çocuklarda otizm ve şizofreni ile ilişkisi araştırılmıştır. A1 sütüyle bu tür rahatsızlıklar arasında olası bağlantılar ileri sürülse de henüz kesin bir sonuç ortaya konmamıştır.
Beta Kazo Morfin-7 (BKM-7)’nin dolaylı olarak vücutta oluşturabileceği olumsuz etkiler şunlardır topluca sıralanmıştır.
Nörolojik Bozukluklar (Alzheimer, Parkinson)
Şizofreni
Otizm
Damar sertliği gelişimi
İskemik Kalp Rahatsızlıkları
Yeni doğan bebeklerde ani bebek ölüm sendromu (SIDS) etkeni
Çocuklarda Tip 1 Diyabet
Öğrenme ve Hafıza Bozukluğu
İnsan ve hayvan üzerinde yapılan başka bir çalışmada ise A1 süt tüketiminin sindirim sistemindeki iltihaplanmayı artırdığı bulunmuş. Örneğin yapılan araştırmada yoğunlaşılan sütte; laktoz intoleransı olmayan katılımcıların A2 sütle semptomlarında azalma yaşarken, süt ürünlerine toleranslı katılımcıların ishal durumunun arttığı gözlemlenmiştir.
Yeni Zellandalı ünlü bir profesörün yazdığı kibabın kapak resmi yukardadır.Bu bilim insanı Avrupa ırkı inekleri sütleri için 'Sütün İçindeki Şetan' ismini kullanmıştır.Kitabın adı ::Sütün içindeki Şeytandır.
Her kesin bu kitabı okumasını tavsiye ederim.Dünyada A1,A2 süt konusunda çok ciddi tartışmalar yaşanmaktadır.ABD de bazı eyaletlerde A1 proteinli süt ve süt ürünlerinin yasaklandığına dair bilgiler vardır.
Türkiye'de Durum
Türkiye'deki süt ineklerinin büyük kısmı Holstein ırkından geldiği için genellikle A1 beta-kazein içerir.Simental,montofon ve diğer avrupa ırkı ineklerin sütü A1proteinli süttür ağırlıklı.Bizi ata yadigarı ineklerimiz:Güney sarısı,güney anadolu kırmızısı,zavot sığırı,doğu anadolu kırmızısı,yerli kara,boz ırk ve karacabey montofonlarının sütleri A2 proteinli süttür.Yani resmen yerli ata yadigarı 7 ineğimizin sütleri şifadır.
1950 yılından bu yana yerli milli sığır ırklarımız amannsız bir haçlı saldırısıyla karşı karşıya kalmıştır.Sayıları çok azalmıştır.Avrupalılar kendi hastalıklı ineklerini bize satmak için 75 yıldır amansız bir mücadele yürütmektedir.Burda asıl insanıı dehşete düşüren durum avrupalılar içimizden devşirdikleri hainler tarafından yerli ırk ineklerimize saldırmışlardır.75yıl boyunca yerli sığırları horlanmış ve kötü gösterilmiştir.Üfürükcü sahte hocalar gibi batının bu insanı hastalandıran inekleri kutsanmıştır.Avrupalının inekleri kültür ırkı sığırlar olarak isimlendirilmiş,bizim ata yadigarı yerli ineklerimiz gıçık sığır ve afedersiniz piç sığır diye kötü gösterilmiştir.Ülkemize ve Büyük Türk Milletine bu kötülüğü yapanlar Türk hayvancılık tarihine isimleri birer kara leke olarak hain olarak yazılmıştır.
Halbuki yerli ineklerimize hiç bir seleksiyon ve ıslah çalışması hiç yapımamıştır.Eğer bunlar yapılsaydı dünya inekcilik ringinde bizde yerli ve milli ineklerimizle yer almış olurduk.Yinede her şey bitmiş değil.Geriye kalan ata yadigarı sığırlarımızı bir hazine gibi koruyup,çoğaltıp acilen ıslah ve seleksiyon çalışmalarına başlamalıyız.
Tüm Asya ve Afrika ırkı sığır ırkı ineklerinin sütleri A2 proteinli süttür.
Bundan binlerce yıl önce avrupa ırkı inekler sert mutasyona,kötü mutasyona uğradılar.Avrupa ırkı ineklerin tamamına yakını A1 proteinli süte dönnüştüler.Avrupa ırkı ineklerin sütlerini geneli mutasyonlu süttür.
Avrupa ırkı inekler arasında A2 proteinli olan inekler piemontese,guernsey ve jersey inekleridir.
A2 proteinli sütler tercih edilmelidir:
Anne sütü de A2 proteinli süttür.
Sindirim sorunları yaşayanlar ve laktoz intoleransı olmayan ama sütü tolere edemeyenler için A2 sütü denemek faydalı olabilir.
Çocuklarda ve yaşlılarda sindirimi daha kolay olduğu için A2 süt tercih edilmelidir.
Sonuç
Dünyada A1,A2 proteinli sütler konusunda çok ciddi tartışmalar yaşanmaktadır.A2 proteinli sütlere ciddi yönelişler vardır.Türkiyede öncelikle ata yadigarı 7 ineğimizin güney sarısı,güney anadolu kırmızısı,zavot sığırı,doğu anadolu kırmızısı,yerli kara,boz ırk ve karacabey montofonlarının sütlerinden ve süt ürünlerinden,peynirlerinden temin edip tüketmek gerekir.Çünkü bu ineklerimizin sütleri A2 dir,bu ineklerin süt ve süt ürünleri birer şifa kaynağıdır..Sağlığımız her şeyin başında gelir.Bu ineklere ulaşamayanlar A2 proteinlii sütler arasında:manda sütü,koyun sütü,keçi sütü,deve sütü gelir.,jersey inek sütleri de tüketebilirler.
A1 ve A2 sütleri arasındaki fark, yalnızca bir amino asit olsa da, bu küçük değişiklik insan sağlığı üzerinde büyük farklar yaratabilir. A2 sütü, özellikle sindirim sistemi hassas olan bireyler için daha güvenlidir.Sindirim rahatsızlıkları yapmaz A2 proteinli sütler.
05.06.2025