Yonca Yetiştiriciliği

Yonca (Medicago sativa), baklagiller (Fabaceae) familyasına ait çok yıllık, yem bitkisi olarak kullanılan değerli bir bitkidir. Yüksek protein içeriği, sindirilebilirliği ve yeşil ot verimi nedeniyle özellikle büyükbaş hayvancılıkta yaygın olarak tercih edilir. Ayrıca toprağı zenginleştiren azot bağlayıcı özellikleri sayesinde sürdürülebilir tarım açısından da önemlidir.

1. İklim ve Toprak İstekleri
İklim:
Yonca ılıman iklim bitkisidir.

Soğuklara ve kurağa dayanıklıdır.

En iyi gelişimini 15–25°C arasında gösterir.

Yıllık 400 mm'den fazla yağış alan yerlerde sulamaya gerek kalmadan da yetiştirilebilir.

Toprak:
Derin, iyi drene edilmiş, nötr veya hafif alkali pH’lı (6,5–8,0) topraklar idealdir.

Yonca tuzlu ve asidik topraklara hassastır.

Kireçli toprakları sever, kireç eksikliği varsa ekim öncesi mutlaka gübreleme yapılmalıdır.

2. Toprak Hazırlığı
Sonbaharda toprak derin sürülmeli ve yabancı otlar temizlenmelidir.

İlkbaharda ekimden önce diskaro ve tırmıkla toprak düzeltilmeli, tavlı bir ekim yatağı hazırlanmalıdır.

Toprak analizine göre gübreleme yapılmalıdır.

3. Ekim
Zaman:
İlkbahar (Mart-Nisan) veya sonbahar (Eylül-Ekim) aylarında ekilebilir.

Erken ekim, bitkinin kışa güçlü girmesini sağlar.

Tohumluk:
Sertifikalı tohum kullanılmalı, dekara 3–5 kg saf tohum yeterlidir.

Ekimden önce tohumlar Rhizobium meliloti bakterisiyle aşılanmalıdır.

Ekim Yöntemi:
Serpme veya mibzerle sıraya ekim yapılabilir.

Sıra aralığı: 15–20 cm

Ekim derinliği: 1–2 cm

4. Gübreleme
Yonca azot ihtiyacını bakteriyel fiksasyonla karşıladığı için genelde azotlu gübreye ihtiyaç duymaz.

Ancak fosfor ve potasyum önemli besinlerdir.

Ekim öncesi: 3–6 kg/da fosforlu gübre verilebilir.

Her yıl hasat sonrası üst gübreleme yapılmalıdır.

5. Sulama
Özellikle ilk yıl düzenli sulama çok önemlidir.

İlk yıl 5–6 kez, sonraki yıllarda 3–4 kez sulama yeterlidir.

Kurak dönemlerde verim ciddi şekilde düşer.

6. Bakım
Yabancı ot mücadelesi erken dönemde yapılmalı, kimyasal ot ilaçları dikkatli kullanılmalıdır.

Her biçim sonrası tarlada kalan artıklar temizlenmelidir.

Toprak havalandırılmalı ve gerekirse ara sürüm yapılmalıdır.

7. Biçim ve Verim
Biçim:
Yonca genellikle yılda 4–6 kez biçilir.

İlk biçim tomurcuklanma döneminde yapılmalıdır.

Erken biçim protein oranını artırır, geç biçim ot verimini artırır ancak kalite düşebilir.

Verim:
İlk yıl: 2–4 ton/da yeşil ot

Sonraki yıllar: 4–6 ton/da yeşil ot alınabilir..

8. Hastalık ve Zararlılar
Hastalıklar: Kök çürüklüğü, yaprak lekeleri, mildiyö

Zararlılar: Yonca sineği, yaprak bitleri, çekirgeler

Entegre mücadele yöntemleri, biyolojik ve kimyasal mücadele uygulanmalıdır.

9. Ekonomik Önemi
Yonca yem kalitesi açısından çok değerlidir.

Kurutularak balya yapılır, hayvancılığın temel yem kaynağıdır.

Yüksek protein ve vitamin içeriği ile süt verimini artırır.

Toprak verimliliğini artırır, münavebe sistemlerinde önemli yer tutar.

Sonuç
Yonca yetiştiriciliği, doğru toprak hazırlığı, uygun iklim koşulları, düzenli bakım ve sulama ile oldukça verimli ve karlı bir tarım faaliyetidir. Özellikle hayvancılıkla uğraşan üreticiler için vazgeçilmez bir yem kaynağıdır. Aynı zamanda doğaya olan katkısı ile de çevreci bir üretim modelidir

 

 

23.06.2025